Home for Homeless (h4h)
Η βαθεία και παρατεταμένη ύφεση που επικρατεί μια συνεχόμενη δεκαετία στην χώρα, δεν διαφαίνεται να λήγει σύντομα. Η διττή φύση αυτής της ύφεσης –παγκόσμια και τοπική- δεν δύναται να αντιμετωπιστεί με απλούς λογιστικούς χειρισμούς, που προκύπτουν με την εφαρμογή γραμμικών μεθόδων υπολογισμού. Για να είμαστε ορθολογιστές, σε μια παγκόσμια δοκιμαζόμενη οικονομία είναι πρακτικά αδύνατο να υπάρξει μια νησίδα ανάπτυξης. Η κατάσταση αυτή, έχει κατά πρώτο πολλά επίπεδα ανάλυσης και κατά δεύτερο πολλές συνέπειες.
Μια συνέπεια που βιώνουμε όλοι μας σε καθημερινή βάση είναι το φαινόμενο των άστεγων στις ελληνικές Πόλεις. Άνθρωποι που για κάποιο λόγο έχασαν την εργασία τους, και συνεπώς την οικονομική τους αυτάρκεια, κάποια χρονική στιγμή εξαντλείται η δυνατότητά τους να εξασφαλίσουν το ελάχιστο καταφύγιο -ένα σπίτι- και καταλήγουν στον δρόμο. Η αξιοπρέπεια του πρώην νοικοκύρη, δεν τους επιτρέπει να γίνουν βάρος στο ευρύτερο οικογενειακό τους περιβάλλον. Η έξοδος στον δρόμο συνήθως συνοδεύεται από κάποιο δυσάρεστο οικογενειακό γεγονός (πχ. απώλεια, χωρισμός κ.α.) που τους αποκόπτει βαθμιαία από τον οικογενειακό τους περίγυρο, επιτείνοντας την συνολική τους κατάσταση. Αυτά όλα οδηγούν σε κοινωνική περιθωριοποίηση, που καταλήγουν σε μια γενικότερη άρνηση συμμετοχής στα κοινά.
Η στέγαση λοιπόν αυτών των ατόμων, είναι μια πραγματική πρόκληση, ιδιαίτερα για την σύγχρονη ελληνική κοινωνία. Έχουν διατυπωθεί πολλές προτάσεις, συγχρονικά και διαχρονικά. Η χρήση εγκαταλελειμένων κτιρίων του δημόσιου ή και του ιδιωτικού τομέα, είναι η πλέον ουσιαστική αλλά και η πλέον πρακτικά ανεφάρμοστη προσώρας. Το θεσμικό πλαίσιο κατά πρώτο και η έλλειψη οικονομικών πόρων κατά δεύτερο, δρουν απαγορευτικά σε τέτοιες προτάσεις. Επιπλέον μια τέτοια λύση πιθανόν να οδηγήσει σε μορφές ghetto, που φυσικά είναι ορθό να αποφεύγονται. Η όποια εορταστική συνδρομή με την μορφή δημοτικών συσσιτίων δεν επαρκεί, μια και καλύπτει κάποιες στιγμιαίες ανάγκες σίτισης, αλλά όχι διαβίωσης. Το θέμα (κι’ ας μην το ονομάσουμε πρόβλημα) διαιωνίζεται πολλαπλασιαζόμενο.
Ο Αρχιτέκτων Μηχανικός έχει εκπαιδευτεί να προσεγγίζει το όποιο θέμα μέσα από την ελάχιστη ίσως -αλλά οπωσδήποτε κοινωνική- θεώρηση. Αυτό ακριβώς θα προσπαθήσει να διερευνήσει ένας Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Ιδεών αναφορικά με το λυόμενο ελαφρό ατομικό κατάλυμα. Πρόκειται για μια κατασκευή ULBB[1], που έχει σαν στόχο την προσωρινή, την εφήμερη προφύλαξη του χρήστη.
Η έννοια του λυόμενου ελαφρού ατομικού καταλύματος, που στον ελάχιστο δυνατό χώρο μπορεί να παρέχει προφύλαξη από τις καιρικές συνθήκες, στοιχειώδη ιδιωτικότητα και κάποια ασφάλεια σε έναν άστεγο, είναι μια κοινωνική, οικονομική και αισθητική ταυτόχρονα πρόκληση. Δεν θα εξαλείψει φυσικά το πρόβλημα, αλλά οπωσδήποτε θα το στρογγυλέψει, και πιστεύουμε ότι θα γίνει δεκτό από αυτήν την ιδιαίτερη κοινωνία των αστέγων, που –όχι άδικα- είναι ιδιαίτερα επιφυλακτική. Παράλληλα, θα πρέπει να συναρμολογείται απλά, χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις και ειδικά εργαλεία, ενώ κρίνουμε ότι είναι σκόπιμο να δίδεται η δυνατότητα συνένωσης αυτών των ατομικών καταλυμάτων.
Τα επιλεγόμενα υλικά, πρέπει να είναι ελαφρά, οικονομικά και οπωσδήποτε ανακυκλούμενα, με χαμηλό ενεργειακό περιτύπωμα και με τόπο παραγωγής τον ελλαδικό χώρο. Χαρτόνι, papier mâché, κόντρα πλακέ, hardboard, chipboard κ.α., ενδείκνυνται για την κατασκευή τέτοιου είδους εφήμερης στέγασης. Το χαμηλό κόστος κατασκευής είναι προϋπόθεση για μαζικής παραγωγής κατασκευή, από ελληνικές βιομηχανίες, ώστε να μπορούν να διανέμονται από τους ΟΤΑ. Φυσικά θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε καταστάσεις εκτάκτων αναγκών (σεισμοί, πλημμύρες, κατολισθήσεις, πυρκαγιές κ.α.).
Παράλληλα, θα πρέπει να αποφευχθεί η δυνατότητα εγκατάστασης σε οποιονδήποτε ελεύθερο κοινόχρηστο χώρο, πράγμα που αφορά το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Πιθανόν να προβλεφθούν και κάποια σημεία ακραίου ηλεκτρικού, υδροδοτικού και αποχετευτικού δικτύου, σε κάποια κομβικά σημεία του αστικού ιστού, που να επιτρέπεται η εγκατάσταση τέτοιου είδους καταλυμάτων. Σε περίπτωση εκτάκτων αναγκών, τέτοιοι ελεύθεροι χώροι προβλέπονται από την Π.Σ.Ε.Α.[2].
Η προκύρηξη Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού υπό την αιγίδα του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, διασφαλίζει την αρτιότητα και την αξιοπιστία του αποτελέσματος. Η επικοινωνιακή πολιτική που πρέπει να ακολουθήσει ο Σύλλογος, πέρα από την επιστημονική, πρέπει να είναι και η κοινωνική επαγρύπνηση. Επιπλέον η δυνατότητα συμμετοχής θα πρέπει να περιοριστεί σε νέους επαγγελματίες, αποκλείοντας τα μεγάλα καταξιωμένα μελετητικά γραφεία, ώστε να δοθεί δυνατότητα στους νέους επαγγελματίες αρχιτέκτονες να επαναπροσδιορίσουν την ατομική κυψέλη περιορισμένης διάρκειας, με περιεχόμενο μια αυτούσια πρόκληση.
Home for Homeless (h4h)[3]. Η επιλογή του ονόματος της δράσης έχει διττό σκοπό. Η νέα γλωσσική ηχητική γραφή με λατινικούς χαρακτήρες, δίνει την δυνατότητα δημιουργίας καρκινικού λογότυπου αλλά και αφίσας για την προώθηση της δράσης, που μπορεί να ενσωματώνεται στην αρχιτεκτονική πρόταση και να βαθμολογείται κεχωρισμένα. Θα απαιτείται φυσικά η υποβολή ολοκληρωμένης πρότασης.
Η εγγραφή και η παραλαβή του τεύχους του διαγωνισμού και συνεπώς το δικαίωμα συμμετοχής και υποβολής πρότασης, θα πρέπει να χρεώνεται με ένα ελάχιστο αντίτιμο. Η βράβευση των τριών πρώτων προτάσεων αλλά και η πιθανή εξαγορά των δύο επόμενων, θα είναι απόφαση επιτροπής κατά τα οριζόμενα στην σχετική νομοθεσία, αλλά και με την συμμετοχή ακαδημαϊκών. Ο στόχος είναι οι τελικά επιλεχθείσες προτάσεις, να κατασκευαστούν σε φυσικό μέγεθος, να εκτεθούν και να επαναξιολογηθούν από το κοινωνικό σύνολο με την διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης. Στην ομάδα αξιολόγησης θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι.
Η γνωστή σε όλους οικονομική κατάσταση του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ δεν επιτρέπει την αυτοχρηματοδότηση αυτής της πρωτοβουλίας. Η εύρεση οικονομικών πόρων είναι καθοριστική για το όλο εγχείρημα, που δεν περιορίζεται μόνο στα όποια βραβεία. Θα πρέπει λοιπόν να αναζητηθούν πηγές χρηματοδότησης αλλού. Προτείνεται λοιπόν η εξεύρεση είτε κλασσικού τύπου χορηγίας είτε η χρήση τεχνικών crowdsourcing[4] ή crowdfunding[5]. Στο διαδίκτυο υπάρχουν ιστότοποι που ειδικεύονται σε αυτή την πρακτική χρηματοδότησης[6].-
[1] Ultra Low Budget Building (μτφ) Κέλυφος Εξαιρετικά Χαμηλού Κόστους, ένας νεολογισμός
[2] Πολιτικός Σχεδιασμός Εκτάκτων Αναγκών
[3] Σπίτι για Άστεγους
[4] Crowdsourcing ονομάζεται η πρακτική της απόκτησης των ζητούμενων ιδεών, υπηρεσιών ή πόρων, με την συλλογή δωρεών από μεγάλες ομάδες ατόμων, ειδικότερα από την διαδικτυακή κοινότητα, παρά από την συνηθισμένη δεξαμενή των προμηθευτών. Αυτή η διαδικασία χρησιμοποιείται κυρίως για την εξεύρεση οικονομικών πόρων, που προέρχονται από μια ακαθόριστη κοινωνική ομάδα και στοχεύει στη συλλογή αρχικού κεφαλαίου εκκίνησης εταιριών και φιλανθρωπιών.
[5] Crowdfunding είναι η συλλογική προσπάθεια ατόμων να συγκεντρώσουν χρήματα, συνήθως μέσω του Διαδικτύου, για να υποστηρίξουν τις προσπάθειες που ξεκίνησαν από άλλα άτομα ή οργανισμούς. Χρησιμοποιείται για τη στήριξη μιας ευρείας ποικιλίας δραστηριοτήτων, που συμπεριλαμβάνουν την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας από φυσικές καταστροφές, την δημοσιογραφία των πολιτών, την υποστήριξη των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων, την εκκίνηση χρηματοδότησης εταιρείας, την ανάπτυξη ελεύθερου λογισμικού, τις εφευρέσεις ανάπτυξης, την επιστημονική έρευνα και τα πολιτικά προγράμματα.
[6] Στον σύνδεσμο http://www.crowdsourcing.org υπάρχουν οι περισσότεροι σχετικοί ιστότοποι.
Αναρτήσεις
