Βίλα Κώστα

ΘΕΣΗ
H Βίλα Κώστα ευρίσκεται επί της οδού Λουκή Ακρίτα, αρ. 4, Ο.Τ 19, στην περιοχή Καστρί και ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Νέας Ερυθραίας Αττικής. Στο υφιστάμενο κτίριο προβλέπεται να λειτουργήσει το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου. Το εμβαδόν του οικοπέδου είναι 3.800 τετραγωνικά μέτρα.
Το προτεινόμενο κτίριο πρέπει να αποτελείται από αίθουσα πολλαπλών χρήσεων χωρητικότητας 150 ατόμων περίπου, γραφειακούς χώρους της Δημοτικής Επιχείρησης Ανάπτυξης Νέας Ερυθραίας καθώς και κάποιους χώρους που απαιτούνται από το προβλεπόμενο Πνευματικό Κέντρο.

ΟΡΟΙ ΔΟΜΗΣΗΣ
· Οι ισχύοντες όροι δόμησης της περιοχής είναι:
· Καστρί – Τομέας Γ-Δ
· Διάταγμα 16-8-77 Φ.Ε.Κ. 279Δ/77 και Φ.Ε.Κ. 273Δ/79
· Εμβαδόν: 2000 τ.μ. Πρόσωπο: 30,00 μέτρα
· Προ 23-8-77
· Εμβαδόν: 600 τ.μ. Πρόσωπο: 14,00 μέτρα
· Οικοδομικό Σύστημα Πανταχόθεν Ελεύθερο
· Κάλυψη: 40% - μέγιστη κάλυψη 700 τ.μ. ανά κτίριο
· Συντελεστής Δόμησης: 0,60
· Μέγιστο Ύψος: 13,00 μέτρα
· Πρασιά οδού Λουκή Ακρίτα 6,00 μέτρα
· Ζώνη Β’ θέσεων στάθμευσης.

ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Το υφιστάμενο φυσικό περιβάλλον του οικοπέδου, ακόμα και όπως είναι τώρα, είναι κατά πρώτο μια εξαιρετική αφετηρία αλλά και κατά δεύτερο ένας ουσιαστικότατος λόγος για μια μεθοδευμένη επέμβαση. Το υφιστάμενο υψηλό πράσινο , που αποτελείται από πεύκα ύψους 12 μέτρων περίπου, λειτουργεί σαν φυσικό σκηνικό σε οποιαδήποτε προτεινόμενη δραστηριότητα Οι κλίσεις του εδάφους είναι βασικά ομαλές, της τάξεως δηλαδή του 5-6 % με γενική κατεύθυνση από ανατολή προς δύση (βλ. Σχέδιο Τ1),

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Το υφιστάμενο κτίσμα , είναι κτισμένο την δεκαετία του 1950 και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής αυτής της περιόδου. Αποτελείται από ισόγειο όροφο εμβαδού 193,78 μ2 και από πρώτο όροφο εμβαδού 165,43 μ2. Το σύνολο της υφιστάμενης δόμησης ανέρχεται δηλαδή σε 359,21 μ2. Είναι ελαφρά υπερυψωμένο από τον περιβάλλοντα χώρο ενώ η κάλυψη του δώματος είναι με δικλινή κεραμοσκεπή, είναι δε κεντρικά τοποθετημένο στο οικόπεδο. Το υφιστάμενο κτίριο χρειάζεται μια εκτεταμένη συντήρηση αλλά και αποκατάσταση του χαρακτήρα του.
Λόγω της υφιστάμενης χαμηλής εκμετάλλευσης του οικοπέδου, είναι προφανές ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια μέχρι εξαντλήσεως του συντελεστή δόμησης, αλλά ο σκοπός δεν είναι να “πνιγεί” η Βίλα Κώστα από κτίσματα. Αντίθετα ο βασικός στόχος είναι να αναδειχθεί ακόμα περισσότερο.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΔΟΜΗΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Η αρχιτεκτονική επίλυση , επιβλήθηκε από τις εξής παραδοχές:
· Η ύπαρξη της Βίλας Κώστα σαν διατηρητέο κτίριο στο κέντρο του οικοπέδου.
· Η ανάγκη μείωσης των όγκων του προτεινόμενου κτίσματος για λόγους προσαρμογής στο ευρύτερο περιβάλλον.
· Εκμετάλλευση Παθητικών Βιοκλιματικών Συστημάτων
· Οργάνωση του περιβάλλοντος χώρου.
Το προτεινόμενο κτίριο είναι μελετημένο ώστε να μπορεί να λειτουργεί ανεξάρτητα κατά ενότητα. Γι αυτό υπάρχει δυνατότητα πλήρως ανεξάρτητης λειτουργίας κατά χρήση, δηλαδή κατά πρώτον σαν αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, κατά δεύτερο σαν γραφειακός και εκπαιδευτικός χώρος της Δ.Ε.Α.Ν.Ε. και τέλος κατά τρίτο σαν χώρος του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου.
Επιλέχθηκε η μερικώς υπόγεια χωροθέτηση, κατά πρώτο για λόγους ογκοπλαστικούς, κατά δεύτερο για χρήση βιοκλιματικών μεθόδων εξοικονόμησης ενεργείας και κατά τρίτο για οικονομικούς λόγους, ενώ παράλληλα οργανώνει και σημαίνει το δομημένο περιβάλλον.
Η αισθητική προσέγγιση του προτεινόμενου κτιρίου ακολουθεί οπωσδήποτε την σύγχρονη αισθητική αντίληψη, έχοντας όμως παράλληλα και αναφορές από το παρελθόν ( από το υφιστάμενο κτίριο). Η μορφολογική επεξεργασία του προτεινόμενου κτιρίου είναι να λειτουργεί σαν σκηνικό για την Βίλα Κώστα ενώ παράλληλα να διατηρεί την δική του, ιδιαίτερη μορφολογική ταυτότητα.

ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
Τα προτεινόμενα υλικά κατασκευής, επιλέχθηκαν έχοντας υπ’ όψη το κόστος υλοποίησης λόγω του μεγέθους της συνολικής επέμβασης , αλλά και με αισθητικό κριτήριο, ώστε να παρουσιάζεται μία άρτια αισθητική προσέγγιση.
Τα βασικά υλικά είναι φέρον οργανισμός από οπλισμένο σκυρόδεμα, τοίχοι πληρώσεως με τούβλο, κουφώματα αλουμινίου, μερικές επενδύσεις με διακοσμητικό τούβλο, διαφώτιστες κουπόλες οροφής (lop) καθώς και φύτευση της χαμηλής στάθμης του ελεύθερου δώματος ( με χρήση μεμβράνης sica-trocal).

ΜΕΤΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το προτεινόμενο κτίριο έχει τα εξής στοιχεία δόμησης:
Κύριοι Χώροι Βοηθητικοί Χώροι Ημιυπαίθριοι Χώροι
Ισόγειο Κύριοι χώροι: 447,40 μ2 Βοηθητικοί χώροι: 106,66 μ2 Ημιυπαίθριοι χώροι: 43,47 μ2
Όροφος Κύριοι χώροι: 259,64 μ2 Βοηθητικοί χώροι: 00,00 μ2 Ημιυπαίθριοι χώροι: 31,85 μ2
Σύνολο Κύριοι χώροι: 707,04 μ2 Βοηθητικοί χώροι: 106,66 μ2 Ημιυπαίθριοι χώροι: 75,32 μ2

Αθήνα, Μάρτιος 2001

Πλατεία Αγίας Σοφίας

ΘΕΣΗ
Η πλατεία Αγίας Σοφίας, ευρίσκεται στα διοικητικά όρια του Δήμου Νέου Ψυχικού Αττικής. Αποτελεί την συμβολή κατά πρώτον των οδών Αγγ. Σικελιανού και Δημ. Βασιλείου, και κατά δεύτερον των οδών Αγίας Σοφίας, Π. Δέλτα, Γρ. Ξενοπούλου και Γ. Σεφέρη.
Πρόκειται για μια από τις κεντρικές πλατείες του Δήμου, κυκλικού σχήματος, με συνολικό εμβαδόν 3.351,38 μ2.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ
Η παραγωγή του υποβάθρου, έγινε κατόπιν ψηφιοποίησης των δύο υπαρχόντων αναλογικών υποβάθρων που μας χορηγήθηκαν από την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου, και συνεπληρώθησαν με επιτόπια έρευνα. Οι συνολικές αποκλίσεις που μετρήθηκαν σε ορισμένα σημεία και κατά τους δύο άξονες, είναι της τάξης του ενός μέτρου.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Η πλατεία Αγίας Σοφίας, λόγω θέσεως - και συνεπώς δυσκολίας ως προς την άμεση πρόσβαση – δεν μπορεί να αποκτήσει εσωτερική δυναμική και βιωσιμότητα. Αυτό ενισχύεται παράλληλα και από το μέγεθος της προς αναμόρφωση περιοχής, που δεν είναι ούτε μεγάλη, αλλά ούτε και μικρή. Πρέπει λοιπόν να αντιμετωπισθεί σαν αισθητικό επεισόδιο στον αστικό ιστό. Η εντύπωση της αποκοπής από το ευρύτερο περιβάλλον πρέπει να ενισχυθεί, ώστε να δίνει την εντύπωση της ‘’εισαγωγής’’ του χρήστη σε κάποιον ιδιαίτερο, ξεχωριστό χώρο.
Η βασικότερη επέμβαση στην πλατεία, είναι η δημιουργία τοίχου αντιστήριξης ειδικής διατομής ύψους 80 εκ. περιμετρικά της πλατείας, ώστε να δημιουργεί ( σε συνδυασμό με το προβλεπόμενο πράσινο) φραγμό στην ηχορύπανση και δημιουργία στο εσωτερικό της πλατείας κώνου χαμηλότερης ακουστικής στάθμης από την διερχόμενη κυκλοφορία, με παράλληλη περιμετρική επίχωση ελάχιστου ύψους 70 εκατοστών. Το τοιχείο αυτό δεν είναι συνεχές, αλλά διακόπτεται για τις αναγκαίες φωλιές των υφιστάμενων δένδρων, ενώ παράλληλα έχουν διαμορφωθεί κάποια επεισόδια σε επιλεγμένα σημεία, ώστε ακριβώς να διακόπτεται αυτή η συνέχεια. Η μορφή του τοιχείου κατά πρώτον λόγω της εξωτερικής κυρτότητας της πλατείας, και κατά δεύτερο λόγω διατομής, θα μειώσει την υπερβολική στάθμη θορύβου από την διερχόμενη κυκλοφορία και προς τα όμορα οικοδομικά τετράγωνα της πλατείας, τα οποία έχουν σαν κύρια χρήση την κατοικία.
Το υφιστάμενο φυσικό περιβάλλον, διατηρείται και παράλληλα εμπλουτίζεται. Στην υφιστάμενη κατάσταση, το πράσινο ήταν 609 μ2, δηλαδή το 18% της συνολικής έκτασης της πλατείας, ενώ στην προτεινόμενη κατάσταση ανέρχεται σε 2.228,40 μ2, δηλαδή στο 66% της συνολικής έκτασης. Συνεπώς η καθαρή καλυπτόμενη επιφάνεια μειώνεται σε 1122,98 μ2 συμπεριλαμβανομένου και του εμβαδού του πίδακα. Αυτή η αλλαγή στην αναλογία επιφανειών, θα έχει λίαν θετική επίπτωση στο μικροκλίμα της περιοχής, ενώ με την οργανωμένη φύτευση, θα δημιουργηθεί ένα φυσικό σκηνικό. Δεν υποδεικνύουμε την φύτευση πυκνού δάσους – κάτι τέτοιο θα ήταν άτοπο σε μια αστική πλατεία τέτοιου μεγέθους, αλλά την εναλλαγή υψηλού, μέσου και χαμηλού πρασίνου σε επιλεγμένα σημεία.
Το βασικό λοιπόν σκεπτικό της επέμβασης, είναι η δημιουργία μιας αισθητικής πλατείας, η οποία όμως να καλύπτει τις ανάγκες του Δήμου για κάποιες εκδηλώσεις. Παράλληλα όμως, επειδή ο χαρακτήρας τις περιοχής , αλλάζει μετά τις απογευματινές ώρες, είναι τότε δυνατόν λόγω της παράλληλης μείωσης του κυκλοφοριακού φόρτου γύρω από την πλατεία, να επιτυγχάνεται άνετη πρόσβαση και να χρησιμοποιείται και σαν χώρος φυσικής αναψυχής και εκδηλώσεων.
Έχουν δημιουργηθεί λοιπόν στην πλατεία, ζώνες χρήσεων, οι οποίες σημαίνονται με τον διαφορετικό τύπο πλακόστρωσης, ώστε να καλύπτεται ένα ευρύ φάσμα ηλικιών και συνεπώς δραστηριοτήτων, ακόμα και όταν δεν συμβαίνει κανένα οργανωμένο γεγονός (happening) στον συγκεκριμένο χώρο. Οι ζώνες αυτές έχουν σαν σημεία αναφοράς κατά πρώτον το μνημείο, κατά δεύτερο τον προτεινόμενο πίδακα και κατά τρίτον τις πέργκολες. Δεν πιστεύουμε στην μερική έστω απομόνωση μεταξύ των κατηγοριών ( και συνεπώς των ηλικιών) των χρηστών. Κάτι τέτοιο ούτως η άλλως θα συμβεί λόγω διαφορετικού ωραρίου αυτών των ηλικιακών ομάδων.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Προτείνονται δύο κύριοι άξονες για την πρόσβαση στο εσωτερικό της πλατείας, και ένας δευτερεύων. Το μνημείο μεταφέρεται σε νέα θέση, ώστε κατά πρώτον να ανοίξει οπτικά ο χώρος της πλατείας, κατά δεύτερο να φωτίζεται καθ’ όλη την διάρκεια της ημέρας το εμπρόσθιο τμήμα του υπάρχοντος ορειχάλκινου αγάλματος της ‘’Νίκης’’ και κατά τρίτο να χρησιμεύουν τα υπάρχοντα πεύκα από κοινού με την κυκλική βαθμιδωτή φύτευση μέσου πρασίνου σαν φυσικό σκηνικό για την ανάδειξή του, ενώ παράλληλα η νέα θέση του μνημείου, απελευθερώνει τον διαθέσιμο χώρο για δραστηριότητες.
Ο προτεινόμενος πίδακας έχει αντιμετωπισθεί σαν ένα γλυπτό που χρησιμοποιεί την μόρφωση των διαδοχικών όγκων από οπλισμένο σκυρόδεμα σαν στατικό στοιχείο, ενώ τις βαθμιδωτές επιφάνειες του νερού σαν κινητό στοιχείο. Η συνολική υδάτινη επιφάνεια του προτεινόμενου πίδακα είναι 47,32 μ2 ενώ η συνολική του χωρητικότητα είναι 14,37 μ3 νερού.
Το τρίτο στοιχείο του χώρου, είναι φυσικά οι πέργκολες, οι οποίες σημαίνουν και οργανώνουν τους χώρους στάσης. Κατασκευάζονται επί πεσσών από διακοσμητικό τούβλο με πυρήνα από οπλισμένο σκυρόδεμα και για λόγους αντοχής.
Οι προτεινόμενες πεζούλες από οπλισμένο σκυρόδεμα, εκτός από την προφανή τους χρήση σαν καθιστικά, ιδιαίτερα για τις νεαρές ηλικίες, χρησιμεύουν και σαν στοιχεία του χώρου, γι’ αυτό δε ακριβώς το λόγο, θα πρέπει να έρχονται σε χρωματική αντίθεση με το δάπεδο που τις περιβάλλει.
Ο υπόλοιπος εξοπλισμός του περιβάλλοντος χώρου, (παγκάκια, καλάθια αχρήστων, τηλεφωνικός θάλαμος, πληροφοριακό κιόσκι) μπορεί μεν να είναι τυπικός καθ’ υπόδειξη του Δήμου, αλλά να αποφευχθούν τα παραδοσιακού τύπου σχέδια.

ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ
Σαν υλικά κατασκευής, προτείνεται το οπλισμένο σκυρόδεμα, με εμφανή την εξωτερική του επιφάνεια για τους εξωτερικούς και εσωτερικούς περιμετρικούς τοίχους αντιστήριξης. Ειδικά για το εξωτερικό περιμετρικό τοιχείο προτείνεται η τοποθέτηση τσιμεντόπλακας λευκής (η αντιστοίχου χρώματος τσιμεντοκυβολίθων) σε επαφή με το μαρμάρινο κράσπεδο της πλατείας, ώστε κατά πρώτο να συγκρατείται το χώμα αλλά και κατά δεύτερο να δημιουργηθεί ανακλαστική επιφάνεια για λόγους φωτισμού.
Για την επίστρωση των δαπέδων, προτείνονται τσιμεντοκυβόλιθοι σε σταθερό υπόβαθρο, καθώς και βοτσαλόπλακες. Οι τσιμεντοκυβόλιθοι είναι διαστάσεων 20*10 εκ. και 10*10 εκ, σε διαφορετικές τοποθετήσεις και διαφορετικούς χρωματισμούς ανά ενότητα. Χρησιμοποιούνται επίσης και βοτσαλόπλακες στο χώρο του μνημείου, διαστάσεων 40*40 εκ. Σε ορισμένα σημεία, χρησιμοποιείται επεξεργασμένο σκυρόδεμα (εγχάρακτο). Οι αναγκαίοι αρμοί, θα υλοποιηθούν με κεραμιδί τούβλο δαπέδου, ενώ από με τον ίδιο χρωματισμό αλλά με διακοσμητικό τούβλο κατασκευάζονται και οι πεσσοί στις πέργκολες.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί, ότι ο Δήμος Νέου Ψυχικού, στο πλαίσιο ανάπλασης της πλατείας, επιθυμεί και την γενικότερη αναβάθμιση του κόμβου, γι’ αυτό προτείνεται και η πιθανή επίστρωση με τσιμεντοκυβόλιθους και των πεζοδρομίων των οικοδομικών τετραγώνων γύρω από την ίδια την πλατεία.

ΦΩΤΙΣΜΟΣ
Ο φωτισμός της πλατείας έχει ιδιαίτερη σημασία, για την δημιουργία του προαναφερθέντος σκηνικού (landscaping).
Ο φωτισμός του περιμετρικού τοίχου θα είναι κρυφός έμμεσος ( downlight ), με σκοπό την δημιουργία φωταύγειας, που βοηθούμενος από τον λευκό χρωματισμό του εξωτερικού περιμετρικού τοιχείου και από την λωρίδα της περιμετρικής δαπεδόστρωσης θα δίνει την αίσθηση την νύκτα ενός ‘’αιωρούμενου’’ φωτεινού δίσκου. Τα φωτιστικά που θα επιλεχθούν γι’ αυτό το σκοπό θα πρέπει να έχουν διάχυτη δέσμη, και να τοποθετηθούν σε σχετικά κοντινές αποστάσεις, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία κώνων σκιάς, οι δε λαμπτήρες να είναι χαμηλής κατανάλωσης.
Ο κύριος φωτισμός της πλατείας, έχει κατ’ αρχάς επιλεχθεί από τον Δήμο Νέου Ψυχικού να είναι το φωτιστικό τύπου Candle (βλ. φωτογραφία ), που εξασφαλίζει ένα ενιαίο γενικό επίπεδο φωτισμού της πλατείας. Οι υπόλοιποι τύποι φωτιστικών που χρησιμοποιούνται κατά περίπτωση, για την ανάδειξη συγκεκριμένων σημείων απεικονίζονται στις σχετικές φωτογραφίες._

Αθήνα, Μάιος 2001